An Efficient Workflow For Quantifying Hepatic Lipid And Iron Deposition Using Liver Lab
مقدمه
طی دهه های گذشته تصویربرداری MRI توانایی فوق العاده ای را در آشکارسازی و اندازه گیری بیماری منتشر کبد(diffuse liver disease) از خود نشان داده است که اولین کاربرد آن در ارزیابی hepatic steatosis و رسوب آهن است،که ممکن است قبل از ابتلا به بیماری پیشرفته ی کبدی مانند chronic fibrosis و HCC ایجاد شود. این موضوع بسیار حائز اهمیت است چرا که تشخیص زودهنگام و نظارت درمانی از اهداف کلیدی، برای جلوگیری و کنترل این چنین بیماری های کبدی می باشد.
به خوبی مشخص است که MRI به صورت ذاتی نسبت به رسوب آهن و چربی درون کبد با به کاربردن سکانس ۲D in-and opposed phase T1 FLASH حساسیت دارد. این امر با روش های Dual Echo 3D Dixon ،که اخیرا کاربرد و مقبولیت بیشتری پیدا کرده است نیز، امکان پذیر است. با این حال اندازه گیری دقیق محتوای چربی و آهن نیازمند جبران تعدادی از عوامل مخدوش کننده است که از اثرات T1 ،T2* و تشدید چربی هستند. این موضوع اخیرا، در کانون توجه بسیاری از تحقیقات با روش های مدرن،مانند multi-point 3D Dixon با اندازه گیری و ارزیابی چربی (Dixon Fat Quantification(FQ)) ،قرار گرفته است که امروزه از مدل های پیچیده ی سیگنال برای تشدید چندگانه چربی و همچنین اصلاح اثرات آسایش (relaxation) استفاده می کنند. یک راه متناوب اندازه گیری مستقیم lipid-fraction و رسوب آهن،multi-echo MR spectroscopy (HISTO-MRS) همراه با حبس نفس می باشد. اگرچه HISTO-MRS برای اندازه گیری ها و ارزیابی های موضعی محدودیت دارد اما نشان داده است که می تواند دقیق و قابل بازسازی باشد که این موضوع می تواند تجزیه و تحلیل آب و چربی موضعی را بهبود بخشد که متعاقبا می تواند یافته های حاصل از روش های دیگر تصویربرداری را تکمیل و تایید نماید.علی رغم سهولت نسبی در اجرای Breath-Hold Dixon FQ و HISTO-MRS، تمامی بیماران نیازمندِ اندازه گیری چربی و آهن در تصویربرداری های روتین شکم نمی باشند.
از زمانی که تکنیک های two-point Dixon روتین در بیشتر پروتکل های بالینی شکم یافت شد یک الگوریتم خودکار تجزیه و تحلیل در این تصاویر می تواند وجود چربی،آهن یا بیماری های ترکیبی را نشان دهد.این موضوع می تواند اقدامات بعدی برای این اندازه گیری ها را کاهش دهد. اخیرا توسعه ی تحلیل غربالگری اتوماتیک شرح داده شده است که در این گزارش به عنوان “Screening Dixon” بیان می شود.
امروزه ابزارهای اندازه گیری کبد که در بالا توضیح داده شدند درون یک بسته با عنوان Liver Lab ارائه می شوند.هر سه این روش ها در مراحل توسعه، از طریق افزایش تصاویر خروجی برای اهداف کنترل کیفی، می باشند.
این گزارش پیاده سازی اولیه ی این تکنیک را در گردش کار و راهبرد جمع آوری اطلاعات برای کامل کردن روش های اندازه گیری آهن و چربی کبد در تصویربرداری بالینی روتین شکم شرح می دهد.
Outline of Technique
Screening Dixon
بسیاری از پروتکل های بالینی MRI شکم ترکیبی از سکانس in-and opposed phase و سکانس های استاندارد می باشند که علاوه بر اطلاعات آناتومیک، حساسیت ذاتی تصاویر نسبت به جابه جایی شیمیایی آهن و چربی باعث ایجاد پتانسیل برای به دست آوری اطلاعات بیشتر در تصویربرداری می شود. این موضوع اساس کار تکنیک Screening Dixon می باشد.
پس از جمع آوری اطلاعات یک الگوریتم نمونه برداری خودکار برای کبد طراحی شده است یک ارزیابی اولیه به منظور بررسی حضور بیماری های لیپیدی و آهنی و یا ترکیبی از آن ها را فراهم می کند.
از آن جا که Screening Dixon به مانند تکنیک های تصویربرداری جابه جایی شیمیایی روتین،تنها از دو اکو استفاده می کند،اندازه گیری دقیق رسوب آهن و چربی به دلیل اثرات تارشدگی امکان پذیر نیست. با این حال پوشش سه بعدی جفت شده به همراه نقشه های رنگی از یافته های تحلیلی، یک توزیع هندسی از بیماری را در صورت وجود نشان می دهد.شکل ۱ یک تصویر حاصل از Screening Dixon را نشان می دهد.
شکل ۱٫ تصاویر حاصل از استفاده ی Screening Dixon که در ۱۸ ثانیه جمع آوری شده است (TR 7.17 ms, TE1 2.4 ms, TE2 4.8 ms; 288 × ۱۶۲matrix; 3 mm thickness; 80 slices).)تصویر out of phase.1A
تصویر یک بی: n phase یک سی: نقشه ی رنگی که بر روی تصویر only water. 1D: نتیجه گیری بالینی. تصاویر خالص آب و چربی نیز تولید می شوند اما در اینجا نشان داده نشده اند.
Multi-echo Dixon FQ
multi-point 3D Dixon با اندازه گیری آهن و چربی شامل چندین ویژگی می شود که اثرات تار شدگی را با استفاده از تکنیک هایی جبران می کند.این تکنیک ها شامل کاهش FA به منظور کاهش اثر T1،یک مدل multi-fat peak برای برآورد Robust lipid و جمع آوری چند اکویی اطلاعات به منظور برآورد R2*/T2* و اصلاح آن می باشد.اجرای روتین سکانس Dixon FQ شامل ۶ اکو با حداقل TE برای یک حد معین از BW با مقادیر in-and opposed phase مربوطه می باشد.این قالب اجرا امکان انتخاب TR کوتاهتر را فراهم می کند که سبب کاهش زمان حبس نفس می شود.این تکنیک همچنین سازگار با CHAIPIRINHA acceleration می باشد.
تصاویر حجمی ایجاد شده شامل نقشه ی درصد چربی(دانسیته ی پروتونی کسر چربی (PDFF)) و یک نقشه از R2* موثر (معکوس T2*) می باشد که برآوردی از مقدار رسوب چربی است.محاسبه ی نقشه ی پارامترها بر اساس پرشدن یک پیکسل غیرخطی به وسیله ی سیگنال های چند اکو تا یک مدل سیگنال است که شامل سیگنال آب، چربی و R2* موثر می باشد. علاوه بر این نقشه های جداگانه ی آب و R2* چربی در دسترس می باشند که ممکن است اطلاعات بیشتری درباره ی توزیع آهن فراهم کنند. شکل ۲ نقشه های حاصل از اجرای سکانس Dixon FQ را در یک جسم با چربی نسبتا کم و رسوبات نسبتا طبیعی آهن نشان می دهد. دانسیته ی سیگنال ها در تصاویر بر اساس Lipid fraction و R2* می باشد.
شکل ۲٫ درصد چربی (۲A) و نقشه ی R2* موثر (۲B) که با استفاده از یک سکانس multi-point Dixon FQ حاصل شده اند. سیگنال ناحیه ی ROI درصد چربی را ۱۱٫۲% و R2* موثر را برابر با ۴۳٫۷ نشان داده است. جمع آوری اطلاعات با حبس نفس در مدت ۱۸ ثانیه اجرا شده است.
HISTO-MRS
بررسی دقیقتر Lipid fraction و محتویات آهن با استفاده از MRS انجام می شود.از نظر تاریخی اجرای تکنیک MRS در کبد به وسیله ی تکنیک های تنفس معمولیِ تریگر شده که چندین دقیقه به طول می انجامد، محدود شده است.
با توجه به کمبود اشباع آب و فراوانی نسبتا زیاد چربی،به خصوص در ۱٫۳(methylene) و ۲٫۱ ppm (carboxyl)، SNR در Single-Voxel MRS ذاتا بر اساس کاربرد متابولیک های دیگر می باشد.
این ایده امکان کاربرد ROI در یک وکسل و فقط با یک میانگین گیری از سیگنال را فراهم می کند که متعاقب آن زمان اسکن به شدت کاهش می یابد.برای به حداقل رسانی اثر T1 از یک TR بلند استفاده می شود، در حالیکه برای افزایش اثر T2 یک مجموعه ی ۵ تایی از TE ها (TE={12,24,36,48,72}) به کار برده می شود.
بازسازی و پس پردازش تکنیک HISTO-MRS به صورت مستقیم و ساده شده می باشد تا اطلاعات را به سرعت و بدون دخالت زیاد و پیچیده ی کاربر ارائه دهد.lipid fraction از طریق نسبت کل سیگنال چربی به کل سیگنال وکسل (چربی+آب) اندازه گیری می شود.برای دستیابی به نتایج دقیقتر مقدار PDFF را می توان با استفاده از اصلاح T2 (T2-correction) از یک واپاشی سیگنال پنج اکویی تعیین نمود.
علاوه بر این برآورد T2 آب (و متعاقب آن R2 آب) همانگونه که در مطالعات فانتوم و in vivo شرح داده شد، یک همبستگی نزدیک با محتوای آهن را نشان می دهد. همچنین R2 آب نسبت به محتوای چربی حساسیت نشان نمی دهد ، این موضوع می تواند در برخی از روش های تصویربرداری که بین مولفه های R2* اختلافی وجود ندارد، اندازه گیری های آهن را مختل نماید.شکل ۳ فرایند اجرا و خروجی روش جمع آوری اطلاعات از طریق HISTO-MRS با ۱۵ ثانیه حبس نفس را نشان می دهد.
شکل ۳٫ سکانس HISTO-MRS در یک فرد با میزان چربی بالا.۳A: قرارگیری وکسل HISTO در یک تصویر که به هم ریختگی آن اصلاح نشده است. ۳B: قله های طیفی در TE=12msو منحنی T2 آب و چربی. ۳C: جدول حاصل شده از مقادیر اندازه گیری شده. ۳D: نوارهای رنگی نشان دهنده ی fat fraction و R2* آب (آهن).
Integration with Dot/
Clinical protocol
ادغام با پروتکل Dot بالینی
ادغام Liver Lab با یک پروتکل بالینی شکم به خوبی به تطبیق پذیری Abdomen Dot Engine کمک می کند. این گردش کار اجازه ی انتخاب استراتژی های آزمون،آپشن های Patient context و نکات داوری و تصمیم گیری های بالینی را به کاربر می دهد.اگرچه این ابزارها، تغییرات زیادی را برای ایجاد اپلیکیشن های خاص مانند Liver Lab فراهم نموده اند، یک گام اولیه و اساسی جایگزینی تکنیک جمع آوری اطلاعات T1 in-and opposed phase با روش ۲-point 3D screening Dixon می باشد(شکل ۴).از آن جایی که این روش جمع آوری اطلاعات جسم را با یک مرحله پس پردازش خطی اتوماتیک،از نظر وجود رسوب چربی و آهن غربال می کند،در زمان اجرای آن نیازمند دانش قبلی درباره ی بیماری منتشر کبد نیستیم. مرحله ی بعدی در اجرای پروتکل وابسته به تصمیم کاربر می باشد و می تواند به روش Perform Quantification یا ادامه آزمون با روش های روتین اجرا شود. پروتکل Dot درون Checklist می تواند به چارت آزمون اضافه شود و مرحله ی Quantification را راه اندازی نماید.
شکل ۴٫ Dual echo 3D-VIBE با ارزیابی Screening Dixon می تواند در پروتکل Abdomen Dot جایگزین سکانس in- and opposed-phase روتین شود.پس از مرحله ی جمع آوری اطلاعات، کاربر می تواند تصمیم بگیرد که آیا اندازه گیری را اجرا کند یا فرایند آزمون روتین را بر اساس Screening Dixon اجرا نماید. سکانس های اندازه گیری می توانند در هر رده ای قرار گیرند تا گردش کار بهینه گردد.
تکنیک multi-echo Dixon FQ می تواند در یک ناحیه ی شکم انتخاب و اجرا شود تا برای ارزیابی های بعدی درصد چربی و R2* map را فراهم نماید.متناوبا تکنیک HISTO-MRS نیز می تواند برای رسیدن به اطلاعات بیشتر از یک ناحیه ی خاص اجرا شود، به خصوص اگر اختلافات غیر هندسی در محل وجود داشته باشد. همچنین این مرحله می تواند بسته به نکات بالینی، توسط اپراتور گزینش و اجرا شود. تکنیک HISTO-MRS وابسته به تعیین ROI درون کبد، به منظور تخمین Lipid fraction و آهن ( ،بدون پس پردازش اضافی می باشد.
Clinical experience, results, examples
آزمایش های بالینی،نتایج و نمونه ها
موسسه ی ما Liver Lab را با پروتکل Abdomen Dot اجرا و بررسی نمود. استفاده از two-point Screening Dixon ،کارایی و رزولوشن تصاویر را در مقایسه با تکنیک multi-breath hold ,2D-in-and opposed phase FLASH بهبود بخشید. همچنین با استفاده از این روش می توان رویت رسوب چربی و آهن درون کبد را به صورت مستقیم میسر نمود.در اجرای اولیه، تکنیک های multi-point Dixon FQ و HISTO-MRS را در دو حبس نفس اضافی، بر اساس نتایج غربالگری اجرا نمودیم.
ارزیابی اولیه ی استفاده از Screening DIXON به خوبی، با تجزیه و تحلیل روش های ارزیابی بعدی همراه است.علاوه براین ارتباط زیادی بین نتایج حاصل از اجرای تکنیک های DIXON FQ و HISTO-MRS برروی نمونه ها وجود دارد(شکل های ۵ تا ۷).
شکل ۵٫ یک مرد ۷۷ ساله با سرطان intraductal papillary mucinous .5A: سکانس Screening Dixon نتیجه رسوب آهن را نشان می دهد. ۵B و ۵C: آنالیز ناحیه ای از یک سکانس multi-point Dixon FQ، R2* موثرا برابر با و fat fraction را برابر با ۵٫۵ درصد نشان می دهد. ۵D و ۵E: سکانس HISTO بعدی نتایج مشابهی را نشان می دهد، که گواهی بر افزایش خفیف آهن می باشد.
شکل ۶٫ یک خانم ۵۵ ساله با تغییرات زودهنگام بیماری مزمن کبدی.۶A: سکانس Screening Dixon وجود چربی را در کبد نشان می دهد. ۶B و ۶C: سکانس Multi-point Dixon FQ کمبود آهن و افزایش چربی را تایید می کند. ۶D و ۶E نیز این یافته ها را تایید می نماید.
شکل ۷: یک مرد ۵۴ ساله با آبسه ی کبدی. ۷A: سکانس Screening Dixon توزیع هندسی آهن را نشان می دهد. ۷B: پس از جمع آوری سکانس multi-point Dixon FQ یک اینهنسمنت موضعی افزایش آهن را نشان می دهد. ۷C: آنالیز ناحیه ی دورتر مقدار آهن را به صورت نسبتا طبیعی نشان میدهد.۷D و ۷E: سکانس HISTO کمبود fat fraction را نشان می دهد و همچنین نشاندهنده ی R2*=31.0 است که مقدار متوسط و تا حدی کم می باشد.
نتیجه گیری
ارزیابی فوری بیماری منتشر کبد همراه با نشانگان متابولیک، مانند تجمع رسوب آهن و چربی ، اکنون با استفاده از روش Liver Lab امکان پذیر است.با یکپارچه سازی نتایج حاصل از جمع آوری اطلاعات تکنیک ۲-point Screening DIXON در پروتکل روتین Abdomen Dot ارزیابی فوری رسوبات آهن و چربی امکان پذیر است. با تصمیم گیری های بعدی می توان مراحل ارزیابی بعدی را پیکربندی نمود که می تواند شامل اجرای multi-point DIXON FQ وHISTO-MRS شود. این روش های ارزیابی، اطلاعات تشخیصی را با همبستگی زیاد در کل ناحیه یا محدوده ی درون ROI فراهم می کند.
MR Liver Lab
هرگونه تغییر در عملکرد کبد را که سبب ناخوشی شود،بیماری کبدی گویند.در آمریکا بیش از ۲۰ درصد افراد مبتلا به بیماری های کبدی ، دچار بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) یا non-alcoholic steatohepatitis (NASH) می باشند.پروسه ی نظارتی جدید در این بیماری ها بیوپسی کبد می باشد.امروزه تصویربرداری MRI تکنیک های قابل قبولی را برای ارزیابی چربی و آهن به منظور کاربرد آن ها در تشخیص بالینی فراهم نموده است.یکی از این تکنیک ها که به صورت یک بسته(package) توسط شرکت زیمنس ارائه می شود، تکنیک Liver Lab می باشد. این تکنیک نشانه های مرتبط با بالین را ارزیابی می کند،به عنوان مثال ارزیابی Fat Signal Fraction که مرتبط با steatohepatitis است یا ارزیابی R2* آب که با محتویات آهن ارتباط دارد.
هدف این مقاله به اشتراک گذاری دانش اجرای تکنیک Liver Lab می باشد. این تکنیک شامل سه سکانس است که در پروتکل Abdomen Dot یکی شده اند.این سه سکانس شامل سکانس های t1 vibe e-Dixon(first look DIXON) ،HISTO (breath-hold spectroscopy) و vibe q-Dixon(Multi-echo Dixon) هستند که همراه با آزمون های روتین شکم اجرا می شوند.
سکانس t1 vibe e-Dixon(first look DIXON) جمع آوری اطلاعات را به صورت ۳D و در یک حبس نفس انجام می دهد که به صورت کامل کبد را پوشش می دهد و تصاویر in-and opposed phase و only water و only fat را ایجاد می کند. این سکانس به صورت ۲-point Dixon اجرا می شود و پس از جمع آوری اطلاعات کبد را درون خطوطی برروی تصویر قرار می دهد و یک ناحیه مناسب برای ROI را به منظور انجام ارزیابی های بعدی فراهم می کند. با این حال این موضوع حائز اهمیت است که تقسیم بندی کبد به صورت کیفی بررسی شود، زیرا این امکان وجود ندارد که آن را تصحیح نمود. این تقسیم بندی همچنین برای سکانس vibe q-Dixon(Multi-echo Dixon) نیز استفاده می شود بنابراین بیمار باید نفس خود را دقیقا مشابه دستورالعمل های قبلی حبس نماید.براساس تجزیه و تحلیل دوگانه سیستم یک تقسیم بندی در وکسل های حاوی بافت طبیعی کبد،رسوب چربی،رسوب آهن و ترکیبی از آن ها را تعیین کرده و به اجرا در می آورد. بر اساس این یافته ها سیستم یک روش ارزیابی را برای ارزیابی های بعد ارائه می دهد.باید توجه داشت که این فرایند یک فرایند تشخیصی پاتولوژیکی نیست. اگراین پیشنهاد به نمایشی طبیعی داشته باشد،تنها به این معنا است که اگر ارزیابی های بیشتری انجام شود احتمال آن که آن ها نیز مقادیر طبیعی را نشان دهند زیاد است. تجربه ی من این است که اگر بیمار برای ارزیابی نسبت آهن و چربی ارجاع داده شده باشد، بهتر است ما ارزیابی های بعدی(q-Dixon and HISTO) را حتی در صورت نرمال بودن طبقه بندی انجام دهیم.
سکانس e- or First look Dixon در مرورگر ۶ سری تصویر را ایجاد می کند که شامل تصاویر in phase،out phase،fat only،water only، water with segmentation و گزارش می شود.در برخی موارد برای نمایش دسته بندی این تصاویر در سیستم پکس آن ها را به صورت RBG ذخیره نمودم.
Q-Dixon (or Multi-echo Dixon) یک سکانس VIBE Dixon می باشد که با چندین اکو (معمولا ۶ اکو) در یک حبس نفس کل کبد را پوشش می دهد. حبس نفس در این سکانس باید دقیقا مشابه حبس نفسی باشد که در سکانس e-Dixon صورت گرفت تا تقسیم بندی کبد مشابه آنچه که در این سکانس ایجاد شد،انجام شود.سیستم این سکانس را با یک موقعیت پیشنهادی برای قرار دادن ROI ارائه می دهد اما شما می توانید موقعیت آن را تغییر دهید.ROI باید برروی بافت کبد و نه عروق یا کیسه ی صفرا قرار گیرد. این سکانس مقدار متوسط fat signal fraction و مقادیر R2* را رد ناحیه ی ROI و حجم تقسیم بندی شده ی کبد نشان می دهد.اگر تقسیم بندی کبد درست نباشد، تقسیم بندی fat fraction و مقادیر R2* نیز دقیق نخواهد بود، زیرا ممکن است تقسیم بندی ها شامل بافت هایی غیراز بافت کبد نیز باشند. در این موارد با قرار دادن ROI در مناطقی مناسب می توان نتایج بهتری را به دست آورد. علاوه براین سکانس multi-echo VIBE Dixon مقادیر fat fraction حجمی،R2* maps، T2* maps،مقدار آب و نقشه برازش ((goodness-of-fit map را فراهم می کند. مقادیر R2* برای تاثیرات چربی و درصد چربی برای مقادیر T2* اصلاح می شوند.R2* و T2* به ترتیب متناسب با مقدار محتویات آهن و معکوس مقدار محتویات آهن می باشند. این سکانس ۸ سری تصویر را در مرور گر ایجاد می کند که شامل آب،چربی، درصد چربی، نقشه ی برازش، درصد آب،T2* map و R2* map می شوند. Fat fraction، R2* و برازش تقسیم بندی و محل قرار گیری ROI را نشان می دهند.برازش نشاندهنده ی اصلاح اشتباهات باقی مانده در نتایج درصد چربی و R2* می باشد و هرچه مقدار پایینتری را نشان دهد، نتایج بهتر و قابل اعتمادتر می باشند.به منظور بررسی برازش یک ROI را بر روی بافت کبد در نقشه ی برازش رسم کنید تا مقدار متوسط آن به دست آید. مقادیر اصلاح خطا همچنین بخشی از گزارش DICOM بر روی مقادیر fat fraction و R2* می باشد.درصد برازش مقدار متوسطی است که در ۰٫۱ ضرب شده است که باید حداکثر ۵ درصد باشد.برای مثال اگر مقدار متوسط برابر با ۴۳٫۷ باشد، درصد برازش برابر با ۴٫۳۷ خواهد بود.
گزارش ارزیابی سکانس Q-Dixon دو نوار رنگی دارد که نواره بالایی مربوط به fat fraction و نوار پایینی مربوط به R2*(بیانگر آهن) می باشد.هر نوار یک حجم تقسیم بندی و یک ROI را ارائه می دهد. نوار مربوط به چربی آن را با واحد درصد و نوار مربوط به R2* آن را با واحد معکوس ثانیه ( نشان می دهد.مقدار R2* با مقدار آهن متناسب است و یک علامت بالینی ارجح می باشد. با این حال اگر مقادیر بالایی از آهن در ناحیه ی مورد نظر وجود داشته باشد سیگنال حاصل از سکانس های گرادیان اکو ممکن است بسیار کم یا حتی صفر باشد بنابراین در این صورت مقدار R2* به دست آمده قابل اعتماد نخواهد بود. در موارد نادر تصاویر آب و چربی حاصل شده از سکانس دیکسون ممکن است با یکدیگر جابه جا شوند بنابراین در این شرایط مقداری که برای درصد چربی به دست می آید دقیق نخواهد بود.در این موارد سیستم یک تذکر در گزارش ارائه می دهد که “مقدار چربی به صورت غیرمعمولی بالا است” و همچنین پیکان ها در بالای نوار رنگی مشاهده نمی شوند.
توجه:نتیجه درصد چربی طبیعی و نتیجه ی سیگنال ناحیه ای که اب و چربی جایگزین شده اند. تصاویر چربی و آب یک نشانه ی بارز را ارائه می دهند که بیانگر جایگزینی چربی و آب می باشد. اگر چربی و آب جایگزین شوند سکانس HISTO، fat fraction را به صورت دقیق نشان می دهد. اگر FOV بسیار کوچک باشد این اتفاق رخ می دهد.در این حالت از یک FOV بزرگتر برای به دست آوردن و از تغییر دادن TEکه در حالت بهینه برای سکانس multi-echo تنظیم شده است، اجتناب نمایید چرا که سکانس Dixon از TE های خاصی به منظور جمع آوری سیگنال آب و چربی استفاده می کند.
توجه کنید که تصویری که به عنوان چربی علامت گذاری شده است در واقع تصویر آب و تصویری که به عنوان آب علامتگذاری شده است تصویر چربی می باشد.
اگر تقسیم بندی کبد اشتباه باشد یا در صورت درخواست پزشک می توان با استفاده از ابزار های ROI یا ابزار Freehand ROI در پنجره ی viewing کبد را به صورت دستی تقسیم بندی نمود یا یک ROI دیگر بر روی تصویر کشید تا fat fraction و R2* map تازه ای را به دست آورد.برای تقسیم بندی دستی،باید در هر مقطع یک ROI رسم نمود و مقادیر میانگین گیری شوند. این عمل بسیار موثر است و حتی اگر ROI در محل دلخواه جود نداشته باشد نیازی به تکرار این فرایند نیست و ROI در پس پردازش بر روی R2* map قرار می گیرد.
تکنیک Liver Lab یک مقدار کمی از آهن را ارائه نمی دهد و غلظت آهن در کبد باید از طریق انجام بیوپسی اندازه گیری شود. مطالعاتی وجود دارد که استفاده از R2* و تبدیل آن به مقادیر کمی آهن را حمایت می کند. این مطالعات در استفاده از روش های جمع آوری اطلاعات و تنظیم پارامترها با یکدیگر متفاوت هستند از این رو معادلات مربوط به کالیبراسیون با یکدیگر فرق دارند. تا به امروز هیچ روش کالیبراسیونی برای آهن و به طور خاص برای R2* از سکانس multi-echo VIBE Dixon منتشر نشده است، بنابراین در صورت استفاده از روش های کالیبراسیونی که از قبل منتشر شده اند باید بسیار دقت نمود. به بخش ارزیابی آهن با استفاده از Liver Lab در صفحه ی ۸ مراجعه نمایید.
توجه:مقدار متوسط و حاشیه نویسی برای فاکتوری است که مقدار متوسط در آن ضرب شده است.
سکانس HISTO یک سکانس همراه با حبس نفس می باشد که مقدار این حبس تنفس باید حداقل ۱۵ ثانیه باشد.این سکانس یک single voxel spectroscopy می باشد که ابعاد وکسل آن معمولا ۳*۳*۳ است. در این سکانس سیستم یک موقعیت را برای وکسل پیشنهاد می دهد با این حال می توان موقعیت آن را تغییر داد اما باید توجه داشت که این وکسل حتما باید بر روی بافت کبد باشد و نه بافت های دیگر مجاور. در حین اجرای سکانس سیستم آن را در یک بخش گرافیکی فعال اجرا می کند و سری های جدید را بدون اصلاح به هم ریختگی ایجاد می کند. توصیه ی ما این است که قبل از آغاز این سکانس مطمئن شوید که سکانس e-Dixon vibe در box فعال، باز باشد. از این box با استفاده از کلیک راست سری ها را انتخاب نموده و آن ها را بدون اصلاح به همریختگی در برنامه ی ۳D MPRبارگذاری می نماییم و سپس بازسازی های کرونال و ساجیتال را، که می توان از آن ها برای تعیین موقعیت وکسل استفاده نمود، ایجاد کرد.
سکانس HISTO، PDFF را فراهم می کند که به منظور نمایش آسایش عرضی آب و چربی اصلاح شده است.از آنجایی که این سکانس در خانواده ی سکانس های SE قرار دارد مقدار R2 را به جای R2* نشان می دهد و نوار رنگی مربوط به درصد چربی را با واحد درصد در بالا و نوار مربوط به R2 آب را با واحد عکس ثانیه در پایین نشان می دهد.Fit value (rsq fit “R-squared”) باید نزدیک به ۱ و ترجیحا بزرگتر از ۰٫۹۵ باشد.
برای کنترل کیفی بیشتر، با استفاده از یک اسکن با کمترین مقدار TE ،یک منحنی آسایش T2 برای آب و چربی ایجاد می شود که نشاندهنده ی طیف مربوط به آب(آبی) وچربی(قرمز) می باشد.
برای بیماران با سطح محتویات آهن بسیار بالا یک سکانس HISTO دیگر در Siemens Library وجود دارد که مقادیر کوتاهتری از TE را داراست. در Siemens-Abdomen-library-3d دو سکانس HISTO را خواهید یافت که سکانس اول دارای TE های ۱۲،۲۴،۳۶،۴۸ و ۷۲ می باشد و مقادیر TE سکانس دوم برابر با ۱۲،۱۵،۱۸،۲۱ و ۲۴ می باشد،بنابراین در سکانس دوم به دلیل وجود TE های کوتاهتر، بر اثر وجود محتویات آهن زیاد سیگنال از بین نمی رود.
توجه:مقدار زیاد R2 و پیکان نشان داده شده بر روی نوار رنگی پایین نشاندهنده ی محتویات آهن می باشند.
تهیه کننده مطلب: جناب آقای علیزاده
